Zo werkt het Spaanse zorgsysteem

Wanneer je een verhuizing naar Spanje overweegt, is toegang tot gezondheidszorg vaak een belangrijke zorg — en terecht. Spanje staat niet alleen bekend om zijn zon, keuken en ontspannen levensstijl, maar ook om zijn hoogwaardige openbare zorgsysteem. Voor Nederlandse en Belgische burgers die emigratie overwegen, is het essentieel om te begrijpen hoe het Spaanse zorgsysteem werkt — en hoe het zich verhoudt tot wat je gewend bent — om een soepele overgang te garanderen.
Spanje biedt een dubbel zorgsysteem, bestaande uit zowel openbare als private diensten. Het openbare zorgsysteem (Sistema Nacional de Salud, SNS) wordt grotendeels gefinancierd via belastingen en biedt universele dekking aan inwoners. Het wordt regionaal beheerd door de autonome gemeenschappen van Spanje, wat ervoor zorgt dat gezondheidszorg overal in het land toegankelijk is – al kunnen de kwaliteit en snelheid van de dienstverlening per regio enigszins verschillen.
Openbare gezondheidszorg in Spanje is gratis op het moment van gebruik voor inwoners die bijdragen aan het sociale zekerheidsstelsel. Dit omvat huisartsbezoeken, ziekenhuiszorg, afspraken bij specialisten en in veel gevallen ook spoedeisende hulp. Voorgeschreven medicatie wordt gesubsidieerd op basis van inkomen, waardoor zorg niet alleen toegankelijk, maar ook betaalbaar is.
Het private zorgsysteem loopt parallel aan het openbare en wordt vaak gebruikt als aanvulling. Veel inwoners kiezen voor een privéverzekering om wachttijden te verkorten, toegang te krijgen tot Engelssprekende artsen of om extra comfort te hebben tijdens een ziekenhuisopname.
Spanje scoort consequent hoog in internationale ranglijsten op het gebied van zorgkwaliteit. De Wereldgezondheidsorganisatie erkent het Spaanse zorgsysteem als een van de beste ter wereld, dankzij de toegankelijkheid, efficiëntie en focus op preventieve zorg.
Daarnaast heeft Spanje een van de hoogste levensverwachtingen in Europa, deels dankzij de gezondheidsinfrastructuur en leefstijl, zoals het mediterrane dieet en het belang van sociaal en familiegericht leven. Voor gepensioneerden of gezinnen die vanuit Nederland of België verhuizen, kan dit een doorslaggevende reden zijn om zich in Spanje te vestigen.
De zorg in openbare instellingen is over het algemeen uitstekend, al kunnen wachttijden voor niet-dringende behandelingen lang zijn. Voor een afspraak bij een specialist is meestal een verwijzing van een huisarts nodig, en buiten stedelijke gebieden wordt er niet altijd vloeiend Engels gesproken door medisch personeel.
Private zorg biedt daarentegen meer gemak en vaak snellere toegang tot specialisten zonder verwijzing. Veel privéklinieken richten zich op expats en toeristen, wat communicatie vergemakkelijkt. Zonder verzekering kan privézorg echter duur zijn — vooral bij operaties of langere ziekenhuisopnames.
Als je naar Spanje verhuist, hangt je toegang tot zorg af van je verblijfsstatus en of je werkt of met pensioen bent.
Werknemers en zelfstandigen
Als je in Spanje werkt (als werknemer of freelancer), word je automatisch geregistreerd in het Spaanse sociale zekerheidsstelsel. Je krijgt dan toegang tot de openbare gezondheidszorg, en je bijdragen worden ingehouden op je loon of aangegeven inkomen.
Na registratie ontvang je een sociaal zekerheidsnummer (número de seguridad social), waarmee je een gezondheidskaart (Tarjeta Sanitaria Individual) kunt aanvragen. Met deze kaart kun je net als een lokale inwoner terecht bij openbare gezondheidscentra of ziekenhuizen.
Gepensioneerden
Gepensioneerden uit Nederland of België die een staatsuitkering ontvangen en naar Spanje verhuizen, kunnen via het S1-formulier toegang krijgen tot de Spaanse zorg. Dit formulier wordt uitgegeven door de sociale zekerheidsinstantie in je thuisland en moet na aankomst in Spanje worden ingediend bij de Spaanse autoriteiten.
Het S1-formulier garandeert dat je recht hebt op zorg in Spanje, gefinancierd door je thuisland. Na registratie kun je een gezondheidskaart aanvragen en gebruikmaken van het openbare systeem zonder kosten.
Niet-werkende inwoners
Als je niet werkt en nog geen pensioen ontvangt, moet je een particuliere zorgverzekering afsluiten om verblijfsvergunning te verkrijgen. Deze verzekering moet volledige dekking bieden in Spanje en geldig zijn zonder eigen bijdrage of aftrekposten — vaak aangeduid als “sin copago.”
Deze particuliere polis is verplicht tijdens de aanvraag van je verblijfsvergunning. Na meer dan een jaar in Spanje te hebben gewoond, kun je mogelijk deelnemen aan het publieke systeem via het Convenio Especial, een speciale regeling waarbij langdurige inwoners tegen een maandelijkse bijdrage toegang krijgen tot de openbare gezondheidszorg.
Hoewel alle drie de landen sterke publieke zorgsystemen hebben, zijn er duidelijke verschillen:
Betaalmodel: In Spanje wordt publieke zorg gefinancierd via belastingen en is ze gratis op het moment van gebruik. In Nederland en België betalen patiënten vaak eerst zelf en krijgen ze later een vergoeding van hun verzekeraar.
Verplichte verzekering: In Nederland en België zijn alle inwoners verplicht om een basiszorgverzekering te hebben. In Spanje is publieke dekking gekoppeld aan je verblijfsstatus en sociale zekerheidsbijdragen — tenzij je privéverzekering nodig is voor een visumaanvraag.
Verwijzingssysteem: In alle drie de landen is een verwijzing nodig voor specialistische zorg, maar Spaanse huisartsen werken vaak nauwer samen met lokale gezondheidscentra. Wachttijden in de publieke sector kunnen langer zijn dan wat Nederlanders of Belgen gewend zijn.
Toegang tot private zorg: In Spanje wordt vaker gebruikgemaakt van een privéverzekering om wachttijden te verkorten, terwijl in Nederland en België de privéverzekeringen vaak overlappen met het publieke systeem op meer gestructureerde wijze.
Een nieuw zorgsysteem navigeren kan overweldigend zijn — zeker met taalbarrières, bureaucratie en onbekende procedures. Gelukkig sta je er niet alleen voor.
Heb je hulp nodig bij je inschrijving in het zorgsysteem, het aanvragen van een gezondheidskaart of het kiezen van de juiste privéverzekering voor je verblijfsaanvraag? Klik dan op Vind Hulp. Via EmigrateWise kun je in contact komen met ervaren professionals die zowel het Spaanse systeem als de behoeften van Nederlanders en Belgen begrijpen.
Gemiddeld tussen de €2.500 en €5.000, inclusief verhuizing, registratie, verzekering en basisopstartkosten.
Niet per se. In toeristische gebieden en internationale werkomgevingen is Engels of Nederlands vaak voldoende, maar basiskennis van het Spaans zal je ervaring aanzienlijk verbeteren.
Wij brengen je in contact met gescreende experts die zowel jouw thuisland als Spanje begrijpen, zodat je fouten kunt vermijden en met vertrouwen kunt emigreren. Daarnaast verbinden we je met mensen die huisvesting en werk aanbieden. Alles wat je nodig hebt voor jouw emigratiereis.
Alleen tijdelijk. Zodra je je registreert als inwoner van Spanje, ben je meestal verplicht om je aan te sluiten bij het Spaanse zorgsysteem of een particuliere zorgverzekering af te sluiten.
Ja, in de meeste gevallen moet je je bij je gemeente in Nederland of België voordat je emigreert.
In Nederland ben je verplicht om je uit te schrijven bij de gemeente als je verwacht langer dan 8 maanden in een periode van 12 maanden in het buitenland te verblijven. Dit doe je bij de afdeling burgerzaken, meestal binnen 5 dagen vóór vertrek.
In België moet je je vertrek melden bij de dienst Bevolking van je gemeente. Dit kan doorgaans enkele dagen vóór je verhuisdatum en moet uiterlijk op de dag van vertrek gebeuren.
Na uitschrijving word je uitgeschreven uit de basisregistratie personen (BRP in Nederland / bevolkingsregister in België), en ontvang je eventueel een bewijs van uitschrijving dat je kunt gebruiken bij je inschrijving in Spanje of een ander land.
Als je naar Spanje verhuist, behoud je in de meeste gevallen gewoon het recht op je Nederlandse of Belgische pensioen. Hier is wat je kunt verwachten:
Nederland
AOW (basispensioen): Je blijft recht houden op je AOW-uitkering, ook als je in Spanje woont. De hoogte hangt af van hoeveel jaar je in Nederland verzekerd bent geweest voor de AOW.
Bedrijfspensioen: Pensioenen opgebouwd via werkgevers (bijvoorbeeld via een pensioenfonds) worden meestal ook gewoon uitbetaald in het buitenland. Informeer bij je pensioenfonds over de exacte voorwaarden.
Belasting: In veel gevallen wordt je pensioen belast in Nederland, maar dankzij belastingverdragen met Spanje wordt dubbele belasting voorkomen.
België
Wettelijk pensioen: Je Belgisch wettelijk pensioen wordt ook gewoon uitbetaald als je in Spanje woont. Je moet je adreswijziging wel melden aan de Federale Pensioendienst.
Aanvullende pensioenen (tweede en derde pijler): Deze blijven beschikbaar, maar informeer vooraf bij je pensioeninstelling hoe de uitbetaling en eventuele belastingen geregeld zijn.
Belasting: Ook België heeft belastingverdragen met Spanje, zodat dubbele belasting wordt vermeden.
Belangrijk om te regelen
Geef je verhuizing door aan de pensioeninstellingen.
Zorg dat je bent ingeschreven in Spanje en houd je contactgegevens actueel.
Laat je adviseren over eventuele fiscale gevolgen.
Wil je hulp bij het regelen van pensioenzaken voor jouw emigratie? Dan kun je via EmigrateWise in contact komen met specialisten die ervaring hebben met grensoverschrijdende pensioenen.
Ja, in sommige gevallen kun je kinderbijslag of andere sociale zekerheidsuitkeringen meenemen bij emigratie naar Spanje, maar dit hangt af van je situatie en het soort uitkering.
Vanuit Nederland
Kinderbijslag:
Je kunt kinderbijslag van de SVB (Sociale Verzekeringsbank) blijven ontvangen als je in een ander EU-land woont, zoals Spanje. Voorwaarde is dat je kind daar ook woont en dat je verzekerd blijft voor de Nederlandse sociale zekerheid (bijvoorbeeld doordat je in Nederland werkt of een uitkering ontvangt).
Kindgebonden budget:
Dit is een toeslag van de Belastingdienst. Deze wordt meestal stopgezet als je niet meer in Nederland woont.
Andere uitkeringen (zoals WW, WIA, AOW):
Deze kunnen onder voorwaarden worden meegenomen, afhankelijk van de aard van de uitkering en hoelang je al recht hebt. Bij werkloosheidsuitkeringen gelden strenge voorwaarden en vaak een beperkte termijn (bijvoorbeeld 3 maanden met toestemming van het UWV).
Vanuit België
Kinderbijslag (Groeipakket):
Als je in Spanje woont maar nog onder de Belgische sociale zekerheid valt (bijvoorbeeld omdat je werkt voor een Belgische werkgever), kun je in bepaalde gevallen kinderbijslag blijven ontvangen. Je moet dit aanvragen via FAMIFED of het bevoegde kinderbijslagfonds.
Andere uitkeringen:
Ook hier hangt het ervan af of je onder het Belgische socialezekerheidsstelsel blijft vallen. Voor sommige uitkeringen (zoals invaliditeit of pensioen) kun je je rechten behouden in het buitenland, voor werkloosheid meestal niet.
Belangrijke tips
Meld je verhuizing altijd bij de SVB (NL) of FAMIFED (BE) en je uitkeringsinstantie.
Informeer goed of je na emigratie nog recht hebt op bepaalde toeslagen of bijslagen.
Vraag zo nodig hulp van een emigratie- of sociaal zekerheidsadviseur.
Wil je zeker weten wat in jouw situatie geldt? Via EmigrateWise kun je betrouwbare experts vinden die ervaring hebben met sociale zekerheidsrechten bij emigratie binnen de EU.
Dat hangt af van je persoonlijke situatie, maar over het algemeen is huren als nieuwkomer vaak de verstandigste eerste stap. Hier zijn de voor- en nadelen van beide opties:
Huren – voordelen:
Flexibiliteit: je kunt verschillende regio’s of steden uitproberen voordat je je definitief vestigt
Lagere instapkosten: geen hoge aankoopkosten, overdrachtsbelasting of notariskosten
Snellere beschikbaarheid: je kunt vaak binnen enkele weken ergens intrekken
Minder risico: geen zorgen over waardeverlies of onverwachte renovaties
Huren – nadelen:
Maandelijkse huur kan hoger zijn dan een hypotheek
Je bouwt geen eigen vermogen op
Beperkte zeggenschap over aanpassingen aan de woning
Kopen – voordelen:
Investering op lange termijn: je bouwt vermogen op, zeker als de woningwaarde stijgt
Stabiele woonlasten: met een vaste hypotheek zijn je maandlasten voorspelbaar
Volledige controle: je mag de woning aanpassen zoals jij wilt
Kopen – nadelen:
Hoge aankoopkosten: denk aan notariskosten, belastingen en makelaarskosten (vaak 10–15% bovenop de koopprijs)
Minder flexibiliteit: verhuizen is ingewikkelder als je iets anders zoekt
Marktrisico: je loopt risico op waardedaling van het vastgoed
Conclusie:
Voor de meeste nieuwkomers is eerst huren aan te raden, zodat je de omgeving leert kennen, begrijpt hoe het leven in Spanje echt is, en de tijd hebt om de woningmarkt te verkennen. Als je eenmaal goed gesetteld bent en je toekomstplannen duidelijk zijn, kun je overwegen om te kopen.
Het openen van een bankrekening in Spanje is meestal vrij eenvoudig. De stappen die je moet nemen hangen af van of je al officieel in Spanje woont of niet. Je kunt kiezen tussen een residentenrekening en een niet-residentenrekening.
Kies het type rekening
Residentenrekening: voor mensen die officieel in Spanje wonen (met NIE-nummer en gemeentelijke inschrijving).
Niet-residentenrekening: voor mensen die (nog) niet officieel in Spanje wonen. Deze rekeningen hebben soms hogere kosten of beperktere functies.
Verzamel de benodigde documenten
Voor een residentenrekening heb je meestal nodig:
Geldig paspoort of ID-kaart (voor EU-burgers)
NIE-nummer (Número de Identificación de Extranjero)
Bewijs van inschrijving in de gemeente (empadronamiento)
Bewijs van inkomen of werkstatus (zoals een loonstrook of arbeidscontract)
Soms: een huurcontract of ander bewijs van woonadres in Spanje
Voor een niet-residentenrekening heb je meestal nodig:
Geldig paspoort of ID-kaart
Niet-residentenverklaring (verkrijgbaar via de Spaanse politie of soms via de bank)
Adresbewijs uit Nederland of België
Open de rekening bij een bank
De meeste banken vragen je om persoonlijk naar een filiaal te komen om de rekening te openen.
Sommige banken bieden online rekeningen aan, vooral digitale banken of banken met expatdiensten.
Populaire banken onder expats zijn onder andere CaixaBank, Banco Sabadell, BBVA, ING España en N26 (online bank).
Let op de kosten en voorwaarden
Controleer of er maandelijkse kosten zijn en of er een minimumsaldo vereist is.
Vraag naar transactiekosten, internationale overschrijvingen en voordelen bij automatische incasso.
Sommige banken bieden speciale pakketten voor buitenlanders of digitale rekeningen zonder vaste kosten.
Na het openen van je rekening
Je ontvangt meestal binnen enkele dagen een bankpas.
Je krijgt toegang tot internetbankieren en mobiele apps, vaak ook in het Engels.
Zorg ervoor dat je rekening actief blijft door deze regelmatig te gebruiken.
Tip:
Heb je hulp nodig bij het kiezen van een geschikte bank of bij het regelen van je documenten? Via EmigrateWise kun je contact leggen met Nederlandstalige experts die ervaring hebben met het openen van bankrekeningen in Spanje.
Ja, als EU-burger mag je in Spanje rijden met je Nederlandse of Belgische rijbewijs. Zodra je echter officieel inwoner van Spanje wordt, gelden er aanvullende regels.
In het begin:
Als je tijdelijk in Spanje verblijft (bijvoorbeeld als toerist of tweede verblijver), kun je gewoon met je Nederlandse of Belgische rijbewijs rijden.
Je hebt geen internationale rijvergunning nodig binnen de EU.
Als je officieel inwoner wordt van Spanje:
Je mag met je Nederlandse of Belgische rijbewijs blijven rijden tot 6 maanden na je inschrijving als resident.
Na die 6 maanden ben je verplicht om je rijbewijs te registreren bij de Spaanse verkeersdienst (DGT) en in veel gevallen om het om te wisselen voor een Spaans rijbewijs.
Rijbewijs omwisselen:
Voor EU-burgers is het omwisselen meestal eenvoudig: je hoeft geen theorie- of praktijkexamen te doen.
Hiervoor heb je meestal nodig:
Geldig EU-rijbewijs
NIE-nummer
Bewijs van inschrijving in Spanje
Medische keuring bij een erkend centrum
Pasfoto’s en het ingevulde aanvraagformulier van de DGT
Geldigheid van het rijbewijs:
Is je rijbewijs verlopen of binnenkort ongeldig? Dan moet je het direct omwisselen in Spanje.
Voor bepaalde voertuigcategorieën of medische situaties kan een herkeuring vereist zijn.
Let op:
Als je langer dan 6 maanden als inwoner blijft rijden met een niet-geregistreerd rijbewijs, riskeer je een boete.
Verhuis je later terug naar Nederland of België, dan kun je je Spaanse rijbewijs meestal weer omwisselen naar een nationaal rijbewijs.
Samengevat: je mag tijdelijk rijden met een Nederlands of Belgisch rijbewijs, maar als je resident wordt in Spanje moet je het binnen 6 maanden registreren of omwisselen.
Heb je hulp nodig bij de registratie of omwisseling? Via EmigrateWise kun je in contact komen met experts die ervaring hebben met deze procedure.
Nederlanders en Belgen kiezen vaak voor regio’s in Spanje waar het klimaat aangenaam is, voorzieningen goed zijn, en waar al een internationale gemeenschap aanwezig is. De beste regio verschilt natuurlijk per persoon, maar hieronder vind je een overzicht van populaire keuzes onder Nederlandstalige emigranten:
1. Costa Blanca (Alicante, Benidorm, Torrevieja, Altea)
Zeer populair bij zowel Nederlandse als Belgische expats
Zonnig klimaat het hele jaar door
Veel Nederlandstalige voorzieningen (winkels, artsen, verenigingen)
Betaalbare huizenmarkt vergeleken met andere kustgebieden
2. Costa del Sol (Málaga, Marbella, Estepona, Fuengirola)
Luxe regio met internationale uitstraling
Goede gezondheidszorg en veel Engelssprekende professionals
Aantrekkelijk voor gepensioneerden en gezinnen
Iets duurder qua vastgoed en levensonderhoud
3. Catalonië (Barcelona, Sitges, Girona)
Ideaal voor wie werk zoekt of een bedrijf wil starten
Internationale stad met goede verbindingen en cultuur
Meer drukte en hogere vastgoedprijzen, vooral rond Barcelona
Tweetalige regio: Spaans en Catalaans
4. Balearen (Mallorca, Ibiza, Menorca)
Populair bij gezinnen en digital nomads
Hoge levenskwaliteit, maar ook hogere woonkosten
Vooral geschikt als je rust, natuur en veiligheid zoekt
5. Valencia regio (Valencia stad, Denia, Jávea)
Steeds populairder onder jonge gezinnen en ondernemers
Gunstige combinatie van stadsleven en strand
Betaalbaarder dan Barcelona of Marbella
Goed openbaar vervoer en culturele voorzieningen
6. Andalusië (Granada, Sevilla, Cádiz)
Cultureel en historisch rijk gebied
Warme zomers, milde winters
Lagere kosten van levensonderhoud
Minder Nederlandstalige gemeenschappen, maar groeiende expatgroepen
7. Canarische Eilanden (Tenerife, Gran Canaria, Lanzarote)
Altijd lenteachtig klimaat, ideaal voor overwinteraars
Zowel toeristisch als rustigere gebieden beschikbaar
Interessant voor remote workers
Iets meer geïsoleerd van het vasteland
Je registreert je kinderen op school in Spanje door eerst een inschrijving aan te vragen bij de gemeente of het regionale onderwijsbureau. Hiervoor heb je meestal nodig: een NIE-nummer, bewijs van inschrijving (empadronamiento), paspoort of ID van het kind, vaccinatieboekje en eventueel eerdere schoolrapporten. De inschrijving vindt plaats tijdens vaste periodes, maar tussentijdse instroom is ook mogelijk. Informeer bij het lokale gemeentehuis of onderwijscentrum (CEIP of IES) voor de juiste procedure en deadlines.
Als je in Spanje woont als Nederlander of Belg, word je in principe belastingplichtig in Spanje. Dat betekent dat je daar belasting betaalt over je wereldwijde inkomen. Hieronder een overzicht van de belangrijkste belastingen:
1. Inkomstenbelasting (IRPF – Impuesto sobre la Renta de las Personas Físicas)
Van toepassing op werknemers, zelfstandigen, gepensioneerden en iedereen met inkomen.
Progressieve tarieven tussen ongeveer 19% en 47%, afhankelijk van je inkomen.
Ook AOW of Belgisch pensioen valt hieronder.
2. Vermogensbelasting (Impuesto sobre el Patrimonio)
Geldt voor mensen met een vermogen boven een bepaalde drempel (rond €700.000, afhankelijk van de regio).
Progressieve tarieven tussen 0,2% en 3,5%.
Eerste woning in Spanje is deels vrijgesteld.
3. Vermogenswinstbelasting (bijv. bij verkoop van een huis of belegging)
Tarieven van 19% tot 28%, afhankelijk van de winst.
Let op: ook verkoop van onroerend goed in Nederland of België kan belast worden in Spanje.
4. Onroerendgoedbelasting (IBI – Impuesto sobre Bienes Inmuebles)
Jaarlijkse gemeentebelasting op je woning in Spanje.
Bedrag is afhankelijk van de locatie en de kadastrale waarde.
5. Erfbelasting en schenkbelasting
Tarieven en vrijstellingen verschillen sterk per autonome regio.
Belangrijk als je erft of schenkt tussen familieleden.
6. Sociale zekerheidsbijdragen
Als je werkt in Spanje, betaal je bijdragen aan het Spaanse sociale zekerheidsstelsel.
Dit geldt zowel voor werknemers als zelfstandigen.
Dubbele belasting?
Spanje heeft belastingverdragen met Nederland en België om dubbele belasting te voorkomen. Inkomsten worden meestal in één land belast, afhankelijk van het type en herkomst.
Je moet dit correct aangeven in je Spaanse belastingaangifte en soms ook melden in je thuisland.
Tip: Laat je goed adviseren door een fiscalist die bekend is met internationale situaties. Via EmigrateWise kun je hulp vinden van Nederlandstalige belastingadviseurs in Spanje.
Disclaimer
Bij EmigrateWise doen we ons best om de informatie op deze pagina zo accuraat, volledig en actueel mogelijk te houden. Toch kunnen emigratieregels en procedures regelmatig veranderen en verschillen per persoonlijke situatie. Ondanks onze zorgvuldigheid kan het voorkomen dat er fouten of verouderde informatie op de pagina staat. Merk je iets op dat niet klopt of ontbreekt? Laat het dan gerust weten in de reacties hieronder. Samen zorgen we ervoor dat de informatie zo betrouwbaar mogelijk blijft voor iedereen. Bedankt voor je bijdrage!